Koronavirüs Nedir?
Bu yazı en son 8 Haziran 2020’de güncellenmiştir.
31 Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan yeni koronavirüs (COVID-19) salgını Çin başta olmak üzere birçok ülkede insan sağlığını tehdit etmeye devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre bugüne kadar 6 milyondan fazla insanda tespit edilen virüs, en son bilgilere göre dünya genelinde 400.469 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Güncel istatistiki verilere Dünya Sağlık Örgütü’nümn resmi web sitesinden ulaşabilirsiniz.
Koronavirüsün Wuhan şehrindeki deniz ürünleri ile hayvan pazarından ortaya çıktığı düşünülüyor ve hızlı bir şekilde insandan insana yayıldığı biliniyor.
Kısaca tanımlayacak olursak; koronavirüs, hayvanlarda ve insanlarda hastalıklara sebep olan büyük bir virüs ailesidir. Çoğu koronavirüs solunum enfeksiyonlarına sebep olmakla birlikte basit bir soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) veya Ağır Akut Solunum Yolu Yetersizliği Sendromu (SARS) gibi daha ciddi hastalıklara da sebep olmaktadır. Yeni koronavirüs olarak bilinen COVID-19, hasta bireylerin öksürmeleri, aksırmaları ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır.
Koronavirüsü engelleyecek veya tedavi edebilecek herhangi bir aşı ya da ilaç henüz geliştirilemedi. Bununla ilgili çalışmalar devam ediyor.
Koronavirüs (COVID-19) Belirtileri Nelerdir?
Ateş, yorgunluk, öksürme, ağrı, boğaz ağrısı, burun akıntısı ve ishal.
Bu belirtiler çoğunlukla hafif seyreder ve yavaş yavaş büyüme gösterir. Virüsü kapan bazı insanlar hiçbir belirti göstermez ve kendini kötü hissetmez.
%80’i herhangi özel bir tedaviye ihtiyaç duymadan bu hastalığı atlatır. Bu hastalığı kapan her 6 kişiden 1’i ise hastalığı ağır geçirmekte ve nefes almakta zorlanmaktadır. Yaşlı insanlar ile yüksek tansiyon, kalp problemleri ya da diyabet gibi hastalıkları bulunan insanların bu hastalıktan etkilenme oranı diğer insanlara göre çok daha yüksektir.
Hastalık yaklaşık %2 olguda ölümle sonuçlanıyor.
Kuluçka süresi ise 2 ile 14 gün arasında.
Türkiye’de Durum Nedir?
Sağlık Bakanlığı resmi web sitesinde her gün vaka, test sayısı, vefat ve iyileşen hasta sayısı gibi veriler günlük olarak paylaşılmaktadır. Buradan tüm gelişmeleri takip ederek koronavirüs hakkında güncel bilgilere ulaşabilirsiniz.
Sağlık Bakanlığı’nın web sitesinde koronavirüsüne dair oldukça detaylı bir rehber de hazırlanmıştır. Acil bir durumda koronavirüs şüphesi bulunan kişilerin başvuracağı hastaneler bu rehberinin içinde listelenmektedir.
Bu bilgilendirme metninde sizlerin bireysel olarak bu ve bunun gibi virüslerden korunmanız için neler yapmanız gerektiğinden bahsedeceğiz. Yazının sonunda ise Residorm Hijyen ve Temizlik Uygulamaları Nelerdir? yazısının linkini bulabilirsiniz.
Koronavirüsten Nasıl Korunabilirim?
- Sık sık ellerini yıka.
Sabun ve su kullanarak ellerini sık sık ve her defasında en az 20 saniye boyunca yıka. Eğer bulunduğun ortamda sabun ve su yoksa, içeriğinde alkol bulunan el antiseptiklerini kullan. Sabun ve su ile alkol virüsü öldürmektedir.
- Kalabalık ortamlarda diğer insanlarla arana mesafe koy.
Öksüren ya da hapşıran herhangi birisiyle arana en az 1 metre mesafe koymalısın. Kalabalık ortamlardan olabildiğince uzak durmalı, gerekirse toplu taşıma kullanmamaya çalışmalısın. Ayrıca yine gerekmedikçe tokalaşma, sarılma ve öpüşmeden kaçın.
- Göz, burun ve ağız bölgene dokunmamaya çalış.
Temas ettiğin herhangi bir yüzeyden sonra göz, burun ve ağız bölgesini ellememen gerekir.
- Ne zaman ve nasıl maske kullanacağını öğren.
Maskeler sadece sık sık elini temizlersen işe yarar, aksi halde maske kullanmanın bir faydası yok. Maskeyi kullanmadan önce mutlaka ellerini temizlemelisin, maskeyi ellememeye özen göstermeli ve bir kez kullandıktan sonra çöpe atmalısın. Sonrasında ise ellerini temizlemelisin.
- Başkalarına bulaştırmamaya çalış.
Öksürdüğün veya hapşırdığun zaman ağzını ve burnunu tek kullanımlık bir kağıt mendil ile kapatmaya çalış. Kullandığın kağıt mendili ise hemen çöpe at.
- Bulunduğun ortamları sık sık havalandır.
- Kıyafetlerini 60-90 derece sıcaklıkta normal deterjanla yıka.
- Yaşadığın ortamda sık kullandığın yüzeyleri her gün su ve deterjanla temizle.
- Hastalık belirtileri gösteriyorsan hemen bir sağlık kurumuna başvur.
Eğer ateşin varsa, öksürüyorsan ve nefes almakta zorlanıyorsan hemen bir sağlık kurumuna başvur.
- Koronavirüs hakkındaki son gelişmeleri takip et.
Hastalıkla ilgili son gelişmeler hakkında güncel bilgilendirmeleri takip et. Sağlık Bakanlığı’nın veya diğer sağlık otoritelerinin tavsiyelerini dinlemeye devam et. Böylelikle koronavirüsün yaşadığın bölgede olup olmadığından haberdar olabilirsin.
- Zorunlu olmadıkça seyahat etmekten kaçın.
Sağlık Bakanlığı tarafından riskli olarak görülen ülkelere özellikle seyahat etmekten kaçınmalısın. Eğer yine de yurt dışına çıktıysan Türkiye’ye döndüğünde en az ilk 14 gününü evinde geçir.
- COVID-19’dan korunmak için etkili olmayan yöntemlerden kaçın.
Sigara içmek, geleneksel bitki özlü tedavilere başvurmak, birden fazla maske kullanmak, antibiyotik vb. ilaçları kullanmaktan kaçınmalısın. Antibiyotikler virüsler üzerinde etkili değil, sadece bakteriler üzerinde etkilidir.
Bir bilgi daha; Evde bakılan kedi/köpek gibi evcil hayvanların COVID-19 ile enfekte olması beklenmemektedir. Ancak yine de evcil hayvanlarla temas ettikten sonra ellerini su ve sabunla yıkamalısın.
- Bağışıklığını destekleyecek şekilde beslenmeye özen göster.
Bol su tüket, dengeli beslen ve uyku düzenine dikkat et.
- Burada öğrendiklerini çevrendeki insanlarla da paylaş.
Residorm Hijyen ve Temizlik Uygulamaları Nelerdir?
İlgili bilgilendirme metni için tıklayınız.
Kaynaklar
World Health Organization Coronavirus Disease 2019
T.C. Sağlık Bakanlığı Yeni Koronavirüs (COVID-19)
Coronavirus Map: Tracking the Spread of the Outbreak, New York Times
Coronavirus Live Updates: Italy Overtakes China’s Death Toll, Aljazeera